۷×۱۱. ضمیرِ گزینشی

ضمیرِ گزینشی ضمیری اسمی‌ست که بر عضوی یگانه از مجموعه‌ای شناس (که از گفتار معلوم نیست کدام عضو) دلالت می‌کند.

در پارسیِ، بندِ آمارشیِ یک کدام /jek kodɒm/
(= ا[DetPا[NPشماره‌یِ ساده‌یِ «یک» /jek/] [NPضمیرِ پرسشیِ «کدام» /kodɒm/]]) به عنوانِ ضمیرِ گزینشی به کار می‌رود.

نکته‌هایِ زیر در باره‌یِ ضمیرِ گزینشی چشم‌گیر هستند:

  1. ضمیرِ گزینشی همواره نمودِ شناختیِ ناشناس دارد.
  2. ضمیرِ گزینشی همواره سوم‌شخص‌ست.
  3. ضمیرِ گزینشی همواره نمودِ شمارشیِ مفرد دارد.

با این که ضمیرِ گزینشی همواره سوم‌شخصِ مفرد‌ست، نمودِ شمارشی و شخصیّتیِ گزاره پیروِ مجموعه‌یِ مرجعِ ضمیر می‌باشد و به این گونه می‌تواند ناهم‌نوازیِ فعلیِ شمارشی و شخصیّتی پدید بیاورد (نگاه کنید به جستارِ ۳×۱×ب. و ۳×۳×ب.):

یک کدام به مادرتان کمک کنید (دوم‌شخصِ جمع)!

یک کدام جانشینِ آقایِ رییس می‌شویم (سوم‌شخصِ جمع).

می‌توان گزاره را به صورتِ هم‌نواز (سوم‌شخصِ مفرد) به کار برد، به این شرط که از گفته نمودِ شخصیّتیِ مجموعه‌یِ مرجع مشخّص باشد (نگاه کنید به جستارِ ۷×۸×ب. و ۷×۱۰×ب.):

یک کدام از شما به مادرتان کمک کند!

از ما کارمندانِ قدیمی یک کدام جانشینِ آقایِ رییس می‌شود.

ضمیرِ گزینشی می‌تواند هسته‌یِ پیوندِ بخشی شود و با پیوسته‌هایی بیاید که نمودِ شمارشیِ جمع دارند (نگاه کنید به جستارِ ۱۰×۴×ت×آ. و ۱۰×۴×ت×ب.):

یک کدامِ شما /jek kodɒm-e ʃomɒ/ به مادرتان کمک کند!

دیدگاهتان را بنویسید