۶•۱•۱. Cardinal Numerals

Cardinal numerals are counting numerals which represent the non-negative integers.

Contents

a. Syntax of Cardinal Numerals

۰ /sefr/ صفر
۱ /jek/, /jæk/ یک
۲ /do/ دو
۳ /se/ سه
۴ /ʧɒr/, /ʧæhɒr/ چار، چهار
۵ /pænʤ/ پنج
۶ /ʃeʃ/ شش
۷ /hæft/ هفت
۸ /hæʃt/ هشت
۹ /noh/ نه
۱۰ /dæh/ ده
۱۱ /jɒzdæh/ یازده
۱۲ /dævɒzdæh/, /dæh o do/ دوازده، ده و دو
۱۳ /sizdæh/ سیزده
۱۴ /ʧɒr-dæh/, /ʧæhɒr-dæh/, /dæh-ʧæhɒr/ چارده، چهارده، ده‌چهار
۱۵ /pɒnzdæhh/, /pænzdæh/, /pænʤ-dæh/ پانزده، پنزده، پنج‌ده
۱۶ /ʃɒnzdæh/, /dæh o ʃeʃ/ شانزده، ده و شش
۱۷ /hefdæh/, /hæfdæh/, /hæft-dæh/ هفده، هفت‌ده
۱۸ /heʤdæh/, /hiʤdæh/, /heʒdæh/, /hæʃdæh/, /hæʃt-dæh/ هجده، هیچده، هژده، هشده، هشت‌ده
۱۹ /nuzdæh/, /nævɒzdæh/ نوزده، نوازده
۲۰ /bist/ بیست
۳۰ /si/ سی
۴۰ /ʧel/, /ʧehel/ چل، چهل
۵۰ /pænʤɒh/, /pænʤæh/ پنجاه، پنجه
۶۰ /ʃæst/, /do ræh si/ شست، شصت، دو ره سی
۷۰ /hæftɒd/ هفتاد
۸۰ /hæʃtɒd/ هشتاد
۹۰ /nævæd/ نود
۱۰۰ /sæd/, /jek sæd/ سد، صد، یک سد
۲۰۰ /devist/, /dovist/, /do sæd/, /do ræh sæd/ دویست، دو سد، دو ره سد
۳۰۰ /sisæd/, /se sæd/, /tiræst/ سیسد، سیصد، سه سد، تیرست
۴۰۰ /ʧɒr sæd/, /ʧæhɒr sæd/ چار سد، چهار سد
۵۰۰ /pɒnsæd/, /pænʤ sæd/ پانسد، پانصد، پنج سد
۶۰۰ /ʃeʃ sæd/ شش سد
۷۰۰ /hæft sæd/ هفت سد
۸۰۰ /hæʃt sæd/ هشت سد
۹۰۰ /noh sæd/ نه سد
۱,۰۰۰ /hezɒr/, /jek hezɒr/ هزار، یک هزار
۱۰,۰۰۰ /dæh hezɒr/, /bivær/ ده هزار، بیور
۱۰۰,۰۰۰ /sæd hezɒr/ سد هزار
۱,۰۰۰,۰۰۰ /jek miljun/, /hezɒr hezɒr/ یک میلیون، هزار هزار
۱,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ /jek miljɒrd/ یک میلیارد

The following issues are notable in the syntax of Persian cardinal numerals:

  1. /dæh o do/ ده و دو and /dæh o ʃeʃ/ ده و شش are generated by means of coordination with the conjunction /o/:

    گُزین کرد هم در زمان پهلوان

    ده و دو هزار از دلاورگوان

    Asadi Tusi (11th Century AD)

    ده و شش هزار از مهانِ سرای

    زِ گوهر کمرشان، زِ دیبا قبای

    Asadi Tusi (11th Century AD)

  2. /ʧɒr-dæh/ چارده, /ʧæhɒr-dæh/ چهارده, /dæh-ʧæhɒr/ ده‌چهار, /pænʤ-dæh/ پنج‌ده, /hæft-dæh/ هفت‌ده and /hæʃt-dæh/ هشت‌ده are generated via copulative composition:

    من کی‌ستم که بر من نتوان دروغ بستن؟!

    نه قرصِ آفتاب‌م، نه ماهِ ده‌چهاری

    Manuchehri (10th and 11th Century AD)

    و شانزده آیه است در مدنی و هفت‌ده در عدد باقیِ قرای.

    Abolfotuh Razi (12th Century AD)

    عکرمه گفت: «چهل درم بود.»، بعضی گفتند: «هشت‌ده درم بود.»

    Abolfotuh Razi (12th Century AD)

  3. /jek sæd/ یک سد, /do sæd/ دو سد, /se sæd/ سه سد, /ʧɒr sæd/ چار سد, /ʧæhɒr sæd/ چهار سد, /pænʤ sæd/ پنج سد, /ʃeʃ sæd/ شش سد, /hæft sæd/ هفت سد, /hæʃt sæd/ هشت سد and /noh sæd/ نه سد are numeral phrases with the pattern [NP[Dcardinal numeral] [NPcardinal numeral /sæd/]].
  4. /do ræh si/ دو ره سی and /do ræh sæd/ دو ره سد are numeral phrases (using the measure word numeral /do ræh/ دو ره as determinative phrase) having the pattern [NP[DetP[Dcardinal numeral /do/] [NPMeasure word /ræh/]] [NPcardinal numeral]] (see 6•۱•۴•a.):

    زِ ابیاتِ غرّا دو ره سی هزار

    مر آن جملـه در شیوه‌یِ کارزار

    Ferdowsi (10th and 11th Century AD)

    دو ره سد هزار از یلان بر شمرد

    به مهترپسر داد خاقانِ کرد

    Asadi Tusi (11th Century AD)

  5. For the cardinal numerals from 21 to 99 (except the multiples of 10), the ten digit and the one digit are coordinated using the conjunction /o/:

    بیست و پنج /bist o pænʤ/، پنجاه و چهار /pænʤɒh o ʧæhɒr/

  6. For triple-digit cardinal numerals (except the multiples of 100), the hundred digit and the remainder of the cardinal numeral are coordinated with the conjunction /o/:

    دویست و دو /devist o do/، شش سد و بیست و هفت /ʃeʃ sæd o bist o hæft/، سد و هژده /sæd o heʒdæh/

  7. For four- to six-digit cardinal numerals, the million numerator generates as determinative phrase a numeral phrase with the cardinal numeral /hezɒr/ هزار, then the remainder of the cardinal numeral (except the multiples of 1,000) is coordinated by means of the conjunction /o/ with it:

    دو هزار /do hezɒr/، بیست و سه هزار /bist o se hezɒr/، پنجاه هزار و پنجاه /pænʤɒh hezɒr o pænʤɒh/

  8. For seven- to nine-digit cardinal numerals, the thousand numerator generates as determinative phrase a numeral phrase with the cardinal numeral /miljun/ میلیون or /hezɒr hezɒr/ هزار هزار, then (except the multiples of 1,000,000) the remainder of the cardinal numeral coordinated by means of the conjunction /o/ with it:

    شانزده میلیون و هفت سد و بیست و پنج هزار و نه سد و هفتاد و سه /ʃɒnzdæh miljun o hæft sæd o bist o pænʤ hezɒr o noh sæd o hæftɒd o se/، سد هزار هزار /sæd hezɒr hezɒr/

  9. Further exponentials of 1,000 are handled analogously.
  10. /dæhhɒ/ ده‌ها, /sædhɒ/ سدها, /hezɒrhɒ/ هزارها, /hezɒrɒn/ هزاران, /dæhhɒ hezɒr/ ده‌ها هزار, /sædhɒ hezɒr/ سدها هزار, /sæd hezɒrɒn/ سد هزاران, /hezɒrɒn hezɒr/ هزاران هزار, /miljunhɒ/ میلیون‌ها and … also count among the cardinal numerals:

    هر سرِ مویِ مرا با تو هزاران کارست

    ما کجاییم و ملامت‌گرِ بی‌کار کجاست؟!

    Hafez (14th Century AD)

    زِ انقلابِ زمانه عجب مدار! که چرخ

    از این فسانه هزاران هزار دارد یاد

    Hafez (14th Century AD)

    با لبیّ و سد هزاران خنده آمد گل به باغ

    از کریمی گوییا در گوشه‌ای بویی شنید

    Hafez (14th Century AD)

  11. Also /nim/ نیم can be used like cardinal numerals in Persian:

    سد مُلکِ دل به نیم نظر /nim næzær/ می‌توان خرید

    خوبان در این معامله تقصیر می‌کنند

    Hafez (14th Century AD)

    چه حاجت‌ست به شمشیر قتلِ عاشق را؟!

    که نیم جانِ /nim ʤɒn/ مرا یک کرشمه بس باشد!

    Hafez (14th Century AD)

  12. Cardinal numerals used in the syntax of other cardinal numerals can be replaced with numeral pronouns: /devist o ænd-i/ دویست و اندی, /ʧænd-in hezɒr/ چندین هزار

b. Patterns of Numeral Phrases with Cardinal Numerals

  1. The m‌ain pattern of Persian numeral phrases with cardinal numerals is (like in the other European languages) [NP[DetPcardinal numeral] [NPnoun phrase]]:

    یک کتاب، بیست و سه ایرانی

    بود شاهی، شاه را بُد سه پسر

    هر سه صاحب‌فطنت و صاحب‌نظر

    Rumi (13th Century AD)

    دو تنهارو، دو سرگردان، دو بی‌کس

    دو راه‌ست و کمین از پیش و از پس

    Hafez (14th Century AD)

    از این گونه هر ماهیان سی جوان

    از ایشان همی یافتندی ر‌وان

    Ferdowsi (10th and 11th Century AD)

    به یک کرشمه که نرگس به خودفروشی کرد

    فریبِ چشمِ تو سد فتنه در جهان انداخت

    Hafez (14th Century AD)

    پی‌پاره‌ای نمی‌کَنم از هیچ استخوان

    تا سد هزار زخم به دندان نمی‌رسد

    Hafez (14th Century AD)

    صبا! از عشقِ من رمزی بگو با آن شَهِ خوبان!

    که سد جمشید و کی‌خسرو غلامِ کمترین دارد

    Hafez (14th Century AD)

    Owing to metrical conformation, the possessive pronoun can lean as an object on the cardinal numeral (see 15•d. Dislocation):

    رویِ تو کس ندید و هزارت رقیب /hezɒr-æt ræɣib/ هست

    در غنچه‌ای هنوز و سدت عندلیب /sæd-æt ændælib/ هست

    Hafez (14th Century AD)

    کُشته‌یِ چاهِ زنخدانِ توام، که‌از هر طرف

    سد هزارش گردنِ جان /sæd hezɒr-æʃ gærdæn-e ʤɒn/ زیرِ طوقِ غبغب‌ست

    Hafez (14th Century AD)

  2. Owing to metrical conformation, numeral phrases with a cardinal numeral are also used with the pattern [NP[NPnoun phrase] [DetPcardinal numeral]]:

    چون این، سال سیسد /sɒl sisæd/ همی رفت کار

    ندیدند مرگ اندر آن روزگار

    Ferdowsi (10th and 11th Century AD)

    گذشتـه بر او سالیان هفت‌سد /sɒliɒn hæft-sæd/

    پدید آوریدش بسی نیک و بد

    Ferdowsi (10th and 11th Century AD)

Leave a Reply