۱۴•۱. Indicative Mood

A verb phrase in the indicative mood represents a process or a certain state, which the speaker believes.

The syntax of Persian verb phrases in this mood (with regards also to other grammatical categories) is described in this chapter:

═╔ f. Indicative Pre-Past ↓
a. Indicative Past Perfective ↓
b. Indicative Past Imperfective ↓
d. Indicative Past Progressive ↓
═╚ g. Indicative Post-Past ↓
═╔ f. Indicative Pre-Present ↓
c. (General) Indicative Present ↓

d. Indicative Present Progressive ↓

═╚ g. Indicative Post-Present ↓
═╔ f. Indicative Pre-Future ↓
e. Indicative Future ↓
═╚ In‌dicative Post-F‌uture

a. Indicative Past Perfective

These are dynamic verb phrases indicating one-time events:

  • A punctual verb phrase in the indicative past perfective refers to a non-recurrent event in the past:

    وز برِ خوش‌بوی نیلوفر نشست

    چون گهِ رفتن فراز آمد نجست

    Rudaki (9th and 10th Century AD)

    It is notable that verb phrases can also appear as punctual and in the perfective, even though their verbal roots are stative. In this case, the verb phrase only refers to the start time of the expressed state:

    من این دو حرف نوشتم چنان که غیر ندانست (= متوجّه نشد)

    تو هم ز رویِ کرامت بخوان چنان که تو دانی

    Khwaju Kermani (13th and 14th Century AD)

    او از تهدیدهایِ مردِ نقاب‌دار ترسید (= ترس برش داشت).

    پدرم خوابید (= به خواب فرو رفت).

  • Application of durative verb phrases in the indicative past perfective indicates that both the start point and the end point of a non-recurring event lie in the past:

    هر کجا سوز درون خود نوشتم پاک سوخت

    چون خطِ ببریده پندارند مکتوبِ مرا

    Bagher Kashi (17th and 18th Century AD)


As the examples above display, verb phrases in the indicative past perfective are generated by means of conjugation of past participles by past inflectional suffixes.

The polarity of these verb phrases coincides with the polarity of their past participles. In archaic idioms, the affirmative polarity of the past participles can be stressed by means of prefix /be-/:

بشد، که یادِ خوش‌ش باد روزگارِ وصال!

خود آن کرشمه کجا رفت و آن عتاب کجا؟!

Hafez (14th Century AD)

Owing to metrical conformation, the prefix /be-/ is also applied to stress the negative polarity:

چندان بدویدم که تکِ من بنماند

چندان بپریدم که پرِ من برسید

Attar Nishapuri (12th and 13th Century AD)


In archaic idioms, verb phrases in the indicative past perfective from the past participle /goft/ (infinitive /goftæn/ گفتن) in the 3rd person singular can often be noted with the enclitical adverb /-ɒ/ (as accentual adverbial):

گفتم: «غمِ تو دارم»، گفتا: «غم‌ت سر آید»

گفتم که: «ماهِ من شو!»، گفتا: «اگر بر آید»

Hafez (14th Century AD)

بگفتا: «فروغی‌ست این ایزدی

پرستید باید، اگر بخردی»

Ferdowsi (10th and 11th Century AD)

b. Indicative Past Imperfective

Originally, there was no obvious syntactical differentiation between verb phrases in the perfective and in the imperfective grammatical aspect. Imperfective adverbials were used in order to express the sentence in the imperfective:

جهان همواره گرد آمد بر او بر

نه بر رامین، که بر دینار و گوهر

Fakhroddin Asad Gorgani (11th Century AD)

شنیدم که گشتاسپ را خویش بود

پسر را همیشه بداندیش بود

Ferdowsi (10th and 11th Century AD)

The adverbs /hæmi/ همی as well as /mi/ می count among these imperfective adverbials:

همی در به در خشک‌نان باز جست

مر او را همین پیشه بود از نخست

Abu-Shakur Balkhi (10th Century AD)

برفتند گردانِ تازی ز جای

همی سر ندانست جنگی ز پای

Ferdowsi (10th and 11th Century AD)

همی گفت که: «این رسم گهبد نهـاد

از او دل بگردان، که بس بد نهـاد

Abu-Shakur Balkhi (10th Century AD)

زمانی اندر او می خاک خوردی

نبود آگه کس از نام و نشـان‌ت

Nasir Khusraw (11th Century AD)

در عریش او را یکی زائر بیافت

که‌او به هر دو دست می زنبیل بافت

Rumi (13th Century AD)

هر سیه‌دل می سیه دیدی ورا

مردمِ دیده سیاه آمد چرا؟

Rumi (13th Century AD)

However, the adverb /mi/ می is mostly grammaticalized, and most speakers perceive it as a proclitical constituent of the verb phrase. Therefore, a solid syntax is generated for verb phrases in the indicative past imperfective:

فروغِ ماه می‌دیدم زِ بامِ قصرِ او روشن

که رو از شرم آن خورشید در دیوار می‌آورد

Hafez (14th Century AD)

می‌زد به شمشیرِ جفا، می‌رفت و می‌گفت از قفا

سعدی بنالیدی زِ ما، مردان ننالند از الم

Saadi (12th and 13th Century AD)

شکرخنده‌ای انگبین می‌فروخت

که دل‌ها زِ شیرینی‌اش می‌بسوخت

Saadi (12th and 13th Century AD)

هر چند می‌براندیم ولایت‌هایِ بانام بود در پیشِ ما.

Abolfazl Beyhaqi (10th and 11th Century AD)

The following points are notable here:

  1. The proclitical adverb /mi-/ می is grammaticalized in such extension that it is accepted as inseparable. Therefore, the prefix /næ-/ appears in front of the proclitical adverb /mi-/ می (it means that the verb phrase becomes the stem of this prefix:

    نمی‌جست بر چاره جستن رهی

    سویِ آسمان کرد روی آن گهی

    Ferdowsi (10th and 11th Century AD)

    It is notable in the modern, more western idioms (particularly in the standard language of Iran) that the vowel /æ/ in the prefix /næ-/ is assimilated anticipatively into the allophone [e] in front of the proclitical adverb /mi-/: /nemi-ʃod/ نمی‌شد, /nemi-dɒnestæm/ نمی‌دانستم

  2. Furthmore, verb phrases in the indicative past imperfective from the following verbal roots are applied without the proclitical adverb /mi-/ می:
    • The verbal root /bu/ (infinitives /budæn/ بودن and /bodæn/ بدن):

      بدو گفت مادر که: «ای جانِ مام!

      چه بودت که گشتی چنین زردفام؟»

      Ferdowsi (10th and 11th Century AD)

      آن که جز کعبه مقام‌ش نبد، از یادِ لب‌ت

      بر درِ می‌کده دیدم که مقیم افتاده‌ست

      Hafez (14th Century AD)

    • The verbal root /dɒʃ/ (infinitive /dɒʃtæn/ داشتن), with the meaning “to own”:

      داشتم دلقی و سد عیبِ مرا می‌پوشید

      خرقه رهنِ می و مطرب شد و زنّار بماند

      Hafez (14th Century AD)

      If such verb phrases mean “to esteem”, they can appear with or without the proclitical adverb /mi-/ می. For example:

      من او را دوست داشتم. = من او را دوست می‌داشتم.

  3. In archaic idioms, verb phrases in the indicative past iterative or habitual can be extended by the verbal inflectional suffixes /-i/ or /-id/:

    من از ورع می و مطرب ندیدمی زین پیش

    هوایِ مغ‌بچگان‌م در این و آن انداخت

    Hafez (14th Century AD)

    هر بیدقی که براندی به دفعِ آن بکوشیدمی و هر شاهی که بخواندی به فرزین بپوشیدمی.

    Saadi (12th and 13th Century AD)

    آن چه فرمودی نبشتمی و کارها می‌براندمی.

    Abolfazl Beyhaqi (10th and 11th Century AD)

    چون بر باطلی متّفق شدندید و بر تغییر و تبدیل اجتماع کردندید ربّ العزّه پیامبری به ایشان فرستادی.

    Maibodi (12th Century AD)

c. (General) Indicative Present

By nature, verb phrases in the present are normally in the imperfective, because this tense subcategory refers only to the short period of the expression of the sentence. The perfective can only be noted when the act happens during the expression, for example in live reports:

توپ به دستِ دروازه‌بان می‌افتد … نیمه‌یِ دوم تمام می‌شود

As opposed to verb phrases in the indicative past, there is no syntactical differentiation between verb phrases in the indicative present perfective and imperfective.


Verb phrases in the indicative present are originally generated by means of conjugation of present participles by present inflectional suffixes:

خیالِ رویِ توام گفت: «جان وسیله مساز!

که‌از این شکار فراوان به دامِ ما افتد»

Hafez (14th Century AD)

گر چه نیابد مددِ آبِ جوی

از گُلِ اصلی نرود رنگ و بوی

Nezami Gandjavi (12th and 13th Century AD)

The polarity of these verb phrases coincides with the polarity of their present participles. In archaic idioms, the affirmative polarity of the present participles can be stressed by means of the prefix /be-/:

کاروانی که بود بدرقه‌اش لطفِ خدا

به تجمّل بنشینـد، به جلالت برود

Hafez (14th Century AD)

گوهرِ پاک بباید که شود لایقِ فیض

ور نه هر سنگ و گلی لولو و مرجان نشود

Hafez (14th Century AD)

Owing to metrical conformation, the prefix /be-/ is applied also the stress the negative polarity:

غم مخور ای دوست! که‌این جهان بنماند

آن چه تو می‌بینی آن چنان بنماند

Saeed Tai (11th and 12th Century AD)


However, such syntactical patterns are now obsolete; in more modern idioms of Persian, the grammaticalized proclitical adverb /mi-/ می is applied as constituent of the verb phrase in the indicative present:

تو را که می‌شنوی طاقتِ شنیدن نیست

قیاس کن که در او خود چگونه باشد حـال

Saadi (12th and 13th Century AD)

می‌روی و مژگان‌ت خونِ خلق می‌ریزد

تیز می‌روی جانا! ترسم‌ت فرو مانی

Hafez (14th Century AD)

چنان به نظره‌یِ اوّل زِ شخص می‌ببری دل

که باز می‌نتواند گرفت نظره‌یِ ثانی

Saadi (12th and 13th Century AD)

زآن که هر بدبختِ خرمن‌سوخته

می‌نخواهد شمعِ کس افروخته

Rumi (13th Century AD)

می‌ندانم چه کنم چاره من این دستان را

تا به دست آورم آن دل‌برِ پردستان را

Saadi (12th and 13th Century AD)

The following points are notable here:

  1. The proclitical adverb /mi-/ می is grammaticalized in such extension that it is accepted as inseparable. Therefore, the prefix /næ-/ appears in front of the proclitical adverb /mi-/ می (it means that the verb phrase becomes the stem of this prefix:

    زِ سامان‌م نمی‌پرسی، نمی‌دانم چه سر داری

    به درمان‌م نمی‌کوشی، نمی‌دانی مگر دردم؟!

    Hafez (14th Century AD)

    It is notable in the modern, more western idioms (particularly in the standard language of Iran) that the vowel /æ/ in the prefix /næ-/ is assimilated anticipatively into the allophone [e] in front of the proclitical adverb /mi-/: /nemi-ʃævæd/ نمی‌شود, /nemi-dɒnæm/ نمی‌دانم

  2. Furthermore, verb phrases in the indicative present from the following present participles are applied without the proclitical adverb /mi-/ می:
    • The present participle /dɒr/ (infinitive /dɒʃtæn/ داشتن), with the meaning “to own”:

      در رهِ عشق نشد کس به یقین محرمِ راز

      هر کسی بر حسبِ فهم گمانـی دارد

      Hafez (14th Century AD)

      ای دل، طریقِ رندی از محتسب بیاموز!

      مست‌ست و در حقِ او کس این گمان ندارد

      Hafez (14th Century AD)

      If such verb phrases mean “to esteem”, they can appear with or without the proclitical adverb /mi-/ می. For example:

      من او را دوست دارم. = من او را دوست می‌دارم.

      ای غایب از نظر! به خدا می‌سپارم‌ت

      جان‌م بسوختیّ و به جان دوست دارم‌ت

      Hafez (14th Century AD)

    • The present participle /bov/ (infinitive /budæn/ بودن):

      خلوتِ ما را فروغ از عکسِ جامِ باده باد!

      وقتِ مِی مستوریِ مستان زِ نادانی بود /bovæd/

      Hafez (14th Century AD)

      پناهِ میران دایم سپاه باشد و شهر

      بوند /bovænd/ این دو امیران پناهِ شهر و سپاه

      Ghatran (11th Century AD)

      نبوم /næbovæm/ ناسپاس از او، که ستور

      سویِ فرزانه بهتر از نسپاس

      Nasir Khusraw (11th Century AD)

c•a. Suppletive Verbs

Suppletivism is the application of non-related lexical morphemes in an inflectional paradigm rather than the regular way. A prime example for suppletivism are verb phrases in the indicative present in Indo-European languages with the meaning “to be”, which are not derived from a common verbal root (= suppletive verbs).

Affirmative suppletive verbs are used in Persian as enclitics:

۱st Person ۲nd Person ۳rd Person
Singular /-æm/ ام /-i/ (-eː/) ای /-æst/ است
Plural /-im/ (/-eːm/) ایم /-id/ (/-eːd/, /-eːt/) اید، ایت /-ænd/ اند

مست‌م و تو مست ز من، سهو و خطا جست ز من

من نرسم لیک بدآن، هم تو رسانم که تویی!

Rumi (13th Century AD)

می‌خواره و سرگشته و رندیم و نظرباز

وآن کس که چو ما نیست در این شهر کدام‌ست؟!

Hafez (14th Century AD)

بمیرید! بمیرید! وز این نفس ببرید!

که این نفس چو بندست و شما هم‌چو اسیرید

Rumi (13th Century AD)

اختران‌ند آسمان‌شان جای‌گاه

هفت تابنده ر‌وان در دو و داه

Rudaki (9th and 10th Century AD)

The following pinots are notable here:

  1. The suppletive verb /-eːt/ ایت is obsolete, and can only be noted in archaic idioms:

    ای اهلِ خرابات! کجاییت؟ کجاییت؟

    زود از سرِ تعجیل بیاییت، بیاییت!

    هشیار مدارید مرا از کرم و لطف!

    مست‌م بگذارید، اگر مردِ خداییت!

    Alaoddowla Semnani (13th and 14th Century AD)

  2. If the suppletive verb /-æst/ است is set after a vowel, one of the following phonological modifications should be fulfilled:
    • Using the suppletive verb as a free morpheme (and not as clitic):

      چنان که بخت‌ش دیوانه است بر جاه‌ش

      به خاکِ پای‌ش من بنده آرزومندم

      Hayati Gilani (17th Century AD)

      چنان که حکایت کنند گزی در گزی به یک دینارِ سرخ بر آمده است.

      From the book “Modjmal Ottavarikh va alghesas” (۱۲th Century AD)

    • Eliding the initial vowel /æ/ from this verb:

      ندایِ عشقِ تو روزی در اندرون دادند

      فضایِ سینه‌یِ حافظ هنوز پر زِ صداست /sædɒ-st/

      Hafez (14th Century AD)

      رواقِ منظرِ چشمِ من آشیانه‌یِ توست /to-st/

      کرم نما و فرود آ! که خانه خانه‌یِ توست /to-st/

      Hafez (14th Century AD)

      شهری‌ست /ʃæhr-i-st/ پر زِ عشّاق، وز هر طرف نگاری

      یاران! صلایِ عشق‌ست، گر می‌کنید کاری

      Hafez (14th Century AD)

      Owing to metrical conformation, this elision is applied also after consonants:

      دو دهان داریم گویا هم‌چو نی

      یک دهان پنهان‌ست /penhɒn-st/ در لب‌هایِ وی

      Rumi (13th Century AD)

      If this suppletive verb is set after the vowel /e/, this vowel has to be changed into the allophone [æ] by means of combinative variation:

      این خانه که پیوستـه در او بانـگِ چغانه‌ست /ʧæɣɒnæ-st/

      از خواجه بپرسید که این خانه چه خانه‌ست /xɒnæ-st/!

      این صورتِ بت چی‌ست، اگر خانه‌یِ کعبه‌ست /kæʔbæ-st/؟!

      وین نورِ خدا چی‌ست، اگر دیرِ مغان‌ست؟!

      Rumi (13th Century AD)

  3. In archaic idioms, one can note allomorphs of suppletive verbs which begin with the consonant /h/ or the phoneme string/hi/ (see the article of Ali-Mohammad Honar in مجلهء زبانشناسی, ۱۸th issue, page 21). These allomorphs appear as free morphemes:

    زِ لشکر سرافرازگردان که هند /hænd/

    به نزدیکِ شاهِ جهان‌ارجمند

    Ferdowsi (10th and 11th Century AD)

    از مرد خرد بپرس!، از ایرا

    جز تو به جهان خردوران هند /hænd/

    Nasir Khusraw (11th Century AD)

    برف‌ها زآن از ثمن اولی‌ست‌ت

    که هیی /hii/ در شک، یقینی نیست‌ت

    Rumi (13th Century AD)

    گفت: «یا رب! گر تو را خاصان هیند /hiænd/

    که مبارک‌دعوت و فرّخ‌پی‌ند»

    Rumi (13th Century AD)

    ای دل! به کجایی تو؟ آگاه هیی /hii/ یا نه؟

    از سر تو برون کن هی سودایِ گدایانه!

    Rumi (13th Century AD)

    Of these allomorphs, only [hæst] هست in the 3rd person singular is still used in modern idioms:

    کس ندانست که منزل‌گهِ مقصود کجاست

    این قدر هست که بانـگِ جرسی می‌آید

    Hafez (14th Century AD)

    رویِ تو کس ندید و هزارت رقیب هست

    در غنچه‌ای هنوز و سدت عندلیب هست

    Hafez (14th Century AD)

  4. Suppletive verbs can become negative by means of the prefix /næ-/:

    چیزها از سه قسم بیرون نیند.

    Avicenna (10th and 11th Century AD)

    گفت که: «دیوانه نیی، لایقِ این خانه نیی»

    رفتم و دیوانه شدم، سلسله‌بندنده شدم

    Rumi (13th Century AD)

    However, the allomorph [ni-] can also be applied for suppelative verbs beginning with the vowel /æ/ (/-æm/ ام, /-ænd/ اند and /-æst/ است). Thus, the negative forms /niæm/ نیم and /niænd/ نیند and (by means of elision of the vowel /æ/, see above) /nist/ نیست are generated:

    من از بی‌نوایی نیم روی‌زرد

    غمِ بی‌نوایان رخ‌م زرد کرد

    Saadi (12th and 13th Century AD)

    گر گویی که: «در معنی نیند اضدادِ یک‌دیگر»

    تفاوت از چه سان باشد میانِ صورت و اسما؟

    Nasir Khusraw (11th Century AD)

    مصلحت نیست که از پرده برون افتد راز

    ور نه در مجلسِ رندان خبری نیست که نیست

    Hafez (14th Century AD)

    Only /nist/ نیست in the 3rd person singular is still applied in modern idioms of Persian as a negative suppletive verb.

  5. One feature of Persian language is the conjugation of Suppletive verbs. Suppletive verbs in the 3rd person singular can be conjugated by past inflectional suffixes, by means of analogy (the reducing of word forms perceived as irregular by remaking them in the shape of more common forms). Conjugated suppletive verbs are also in the indicative present:

    • From the enclitical suppletive verb /-æst/ است:

      These conjugated suppletive verbs are obsolete in western idioms of Persian, but still appear in eastern idioms.

      One can note them in literature occasionally after consonants:

      خوش‌ستم /xoʃ-æstæm/ عشق سیمین‌بر، ولیکن

      سبک‌روح و مبارک‌پیکرستی /mobɒræk-pæjkær-æsti/

      Rumi (13th Century AD)

      به شتر گفت خر که: «میرستی /mir-æsti/

      لیک دردا که زودمیرستی /zud-mir-æsti/

      گفت: «بارم به پشت و خار به کام

      مرگِ من هر چه زود، دیرستی /dir-æsti/»

      Faht Ali Khan Saba (18th and 19th Century AD)

      However, they are normally used after vowels, namely after the elision of the initial vowel /æ/ (see above):

      ای جویبارِ راستی! از جویِ یارِ ماستی /mɒ-sti/

      بر سینه‌ها سیناستی /sinɒ-sti/، بر جان‌هایی جان‌فزا

      Rumi (13th Century AD)

      تو عیبِ ما را کی‌ستی /ki-sti/؟ تو ماه یا ماهی‌ستی /mɒhi-sti/؟

      خود را بگو تو چی‌ستی /ʧi-sti/؟ چیزی بده درویش را!

      Rumi (13th Century AD)

      چی‌ستند /ʧi-stænd/ آن دو خواهران که یکی

      گاه زنده شود، گهی بمرد؟!

      Nasir Khusraw (11th Century AD)

    • From the suppletive verb /hæst/ هست:

      They are applied alternatively to the simple enclitical suppletive verbs:

      • If the sentence begins with the suppletive verb:

        موجِ زِ خود رفته‌ای، تیز خرامید و گفت:

        «هستم اگر می‌روم، گر نروم نیستم»

        Muhammad Iqbal (19th and 20th Century AD)

      • After additive adverbials:

        به جان‌م که آزش همان نیز هست

        ز هر سو بیارای و ببساو دست

        Ali Obehi (16th Century AD)

        نبرّد دزدِ هندو را کسی دست

        که با دزدی جوانمردی‌ش هم هست

        Nezami Gandjavi (12th and 13th Century AD)

      • In direct comparison between “to be” and “not to be”, or to emphasis “to be”:

        بر من پوشیده است که آن غزاها بر طریقِ سنّتِ مصطفی هست یا نه.

        Abolfazl Beyhaqi (10th and 11th Century AD)

      • With the meaning “to be available”:

        عاشق که شد که یار به حـال‌ش نظر نکرد؟!

        ای خواجه! درد نیست، و گر نه طبیب هست

        Hafez (14th Century AD)

    • From the suppletive verb /nist/ نیست:

      They are the only negative forms of suppletive verbs which are applied in modern idioms of Persian:

      سگ به نطق آمد که: «ای صاحب‌کمال!

      بی‌حیا من نیستم، چشم‌ت بمال!»

      Shaykh Bahai (16th and 17th Century AD)

      باری غرور از سر بنه، انصافِ درد من بده!

      ای باغِ شفتالو و بِه، ما نیز هم بد نیستیم

      Saadi (12th and 13th Century AD)

      آگاه نیستید که دین علم و طاعت‌ست؟

      ای مردمان! چه بود که علم از شما شده‌ست؟

      Nasir Khusraw (11th Century AD)

      امّا اعتقادِ من همه آن‌ست که بسیار از این برابرِ ستمی که بر ضعیفی کند نیستند.

      Abolfazl Beyhaqi (10th and 11th Century AD)

c•b. Other Special Forms

  1. /ku/ کو (= “where is?”) and (in colloquial speech) /inɒhɒ/ ایناها (= “here is”) are affirmative verbs in the 3rd person singular:

    ناگاه یکی کوزه بر آورد خروش:

    «کو کوزه‌گر و کوزه‌خر و کوزه‌فروش؟»

    Omar Khayyam (11th and 12th Century AD)

    Their allomorphs in colloquial speech ([kuʃ] کوش and [inɒhɒʃ] ایناهاش) can (like suppletive verbs) becomes conjugated by past inflectional suffixes:

    ۱st Person ۲nd Person ۳rd Person
    Singular /kuʃæm/ کوشم /kuʃi/ کوشی /kuʃ/ (/kuʃeʃ/) کوش، کوشش
    Plural /kuʃim/ کوشیم /kuʃid/ کوشید /kuʃænd/ کوشند
    ۱st Person ۲nd Person ۳rd Person
    Singular /inɒhɒʃæm/ ایناهاشم /inɒhɒʃi/ ایناهاشی /inɒhɒʃ/ (/inɒhɒʃeʃ/) ایناهاش، ایناهاشش
    Plural /inɒhɒʃim/ ایناهاشیم /inɒhɒʃid/ ایناهاشید /inɒhɒʃænd/ ایناهاشند
  2. The verbs with Arabic origin, /jæʔni/ یعنی (= “means”) and in archaic idioms /æʔni/ اعنی (= “I interprate”) and /æj/ ای (= “means”) are also in the 3rd person singular:

    شه از دیدارِ آن بلورِ دل‌کش

    شده خورشید، یعنی دل پرآتش

    Nezami Gandjavi (12th and 13th Century AD)

    از منزلِ شریعت رفته‌ستی

    وندر نهاده سر به بیابانی

    اعنی که من جدا شوم از عامه

    رایی دیگر بگیرم سامانی

    Nasir Khusraw (11th Century AD)

    کلبِ مقدّم ای سگِ پیشین.

    Biruni (10th and 11th Century AD)

  3. Modal verbs in the indicative present from the present participle /tævɒn/ (infinitive /tævɒnestæn/ توانستن) can also be generated without inflectional suffixes. They have neither number nor person (= impersonal verb, compare 12•۱•d. infinitus), and are applied as predicates of main clauses of content clauses (see 14•۳•a. and 18•۲•e•b•a.):

    حُسن‌ت به اتّفاقِ ملاحت جهان گرفت

    آری، به اتّفاق جهان می‌توان گرفت

    Hafez (14th Century AD)

    چه فتنه بود که حسنِ تو در جهان انداخت!

    که یک دم از تو نظر بر نمی‌توان انداخت

    Saadi (12th and 13th Century AD)

    ور نبود دل‌برِ هم‌خوابه پیش

    دست توان کرد در آغوشِ خویش

    Saadi (12th and 13th Century AD)

    یک روز مانده باز زِ ماهِ بزرگوار

    آیینِ مهرگان بتوان کرد خواستار

    Manuchehri (10th and 11th Century AD)

    ماه‌ت نتوان گفت بدین صورت و گفتار

    مه را لب و دندانِ شکربار نباشد

    Saadi (12th and 13th Century AD)

  4. The modal verb /mɒn-ɒ/ مانا from the present participle /mɒn/ (infinitive /mɒnestæn/ مانستن) and the enclitical adverb /-ɒ/ with the meaning “looks like” and “gives the impression” is also applied as a predicate of main clauses of content clauses (see 18•۲•e•a•e.). It is in the 3rd person singular:

    مانا عقیق نارد هرگز کس از یمن

    هم‌رنگِ این سرشکِ من و دو لبانِ تو

    Manteghi Razi (10th Century AD)

    ای زنده شده به تو تنِ مردم!

    مانا که تو پورِ دختِ عمران‌ی

    Nasir Khusraw (11th Century AD)

    It can also be emphasized by the proclitical intensive pronoun /hæm-/ هم (see 7•۳•b.). One consonant /m/ is elided (= /hæmɒn-ɒ/ همانا):

    سپاهی و جنگی و شهری سوار

    همانا که بودند سیسد هزار

    Ferdowsi (10th and 11th Century AD)

    حدیثِ آرزومندی که در این نامه ثبت افتاد

    همانا بی‌غلط باشد، که حافظ داد تلقین‌م

    Hafez (14th Century AD)

d. Indicative Past Progressive / Indicative Present Progressive

Progressive is a subcategory of imperfective grammatical aspect. Verb phrases in the progressive indicate the perpetual process of an act at a time which is expressed by the tense of the verb phrase:

روزنامه می‌خواند (indicative past progressive) که از صدایِ در از جا پرید.

در خراباتِ مغان نورِ خدا می‌بینم (indicative present progressive)

این عجب بین که چه نوری زِ کجا می‌بینم! (indicative present progressive)

Hafez (14th Century AD)

It is notable that modern idioms of Persian have developed specific syntactical patterns to express the progressive grammatical aspect:

  • The verbal root /dɒʃ/ (infinitive /dɒʃtæn/ داشتن) is applied among others with the meaning “proceed”:

    یلان را به پیکار و کین بر گماشت

    به سد حیله آن رزم تا شب بداشت

    Asadi Tusi (11th Century AD)

    اگر سده بسیار باشد، تب سه شبان‌روز بدارد، و اگر کمتر باشد، زودتر گسارد.

    Esmail Gorgani (11th and 12th Century AD)

    به جایِ خویش بنشست و مردمان را معذرت می‌کرد و باز می‌گردانید، و تا شب بداشت.

    Abolfazl Beyhaqi (10th and 11th Century AD)

    In western idioms, patterns for progressive are generated by means of subordination with content clause with the verbal root /dɒʃ/:

    او دارد کتاب می‌خواند. (indicative present progressive)

    وقتی تلفن زنگ زد، پدرم داشت نامه می‌نوشت. (indicative past progressive)

    داشتم سوارِ تاکسی می‌شدم (indicative past progressive) تا بر گردم خانه که یک دفعه به صرافت افتادم که «اقلاًّ چرا نپرسیدی چه بلایی به سرش آمده؟».

    Jalal Al-e Ahmad (20th Century AD)

    As the examples above illustrate, both constituents of the verb phrase are in the indicative imperfective. The tense of the generated verb phrase reflects the tense of the both constituents.

  • In the Tajik idiom, perfect participles are compounded with verb phrases from the verbal root /ist/ (infinitive /istɒdæn/ ایستادن) in the pre-present and pre-past tense to perform this function (see “Tadschikische Studiengrammatik” by Prof. Dr. Lutz Rzehak, page 78 to 80, and the article of Firuza Amanova in مجلهء زبانشناسی, ۱۵th and 16th issue, page 5 and 6):

    رفته ایستاده‌ام. (indicative present progressive)، گفته ایستاده بود. (indicative past progressive)

One feature of Persian is that, unlike most other Indo-European languages, progressive verb phrases appear in the affirmative form.

e. Indicative Future

It appears that there has been no differentiation between the tense subcategories present and future in Indo-European languages. Therefore, verb phrases can be used for these two cases with the same syntax; this is also valid for the Persian language:

گفت: «فردا نشتر آرم پیشِ تو

خود بیآهنجم ستیم از ریشِ تو»

Rudaki (9th and 10th Century AD)

بدو گفت بهرام: «فردا پگاه

بیایم، ببینم من آن جشن‌گاه»

Ferdowsi (10th and 11th Century AD)

زبان در کش ای مردِ بسیاردان!

که فردا قلم نیست بر بی‌زبان

Saadi (12th and 13th Century AD)

به عذرآوری خواهش امروز کن!

که فردا نیابی مجالِ سخن

Saadi (12th and 13th Century AD)

However, specific patterns are generated in Indo-European languages for the future by means of subordination with content clause. These patterns are felt by most speakers as consistent verb phrases by the grammaticalization.

In Persian, this case appears as grammaticalized subordination with content clause with a modal verb with the infinitive /xɒstæn/ خواستن (see 18•۲•e•b•c.):

نفسِ بادِ صبا مشک‌فشان خواهد شد

عالمِ پیر دگرباره جوان خواهد شد

Hafez (14th Century AD)

داستانی را که اکنون خواهید شنید برایِ شما نقل می‌کند.

Mohammad Ghazi (20th Century AD)

نخست مسافران شما خواهیت بود.

From the book “Asrar Ottowhid” (۱۲th Century AD)

مرا مهرِ سیه‌چشمان زِ سر بیرون نخواهد شد

قضایِ آسمان‌ست این و دیگرگون نخواهد شد

Hafez (14th Century AD)

The examples above display following syntactical features:

  1. The modal verb is in the (general) indicative present. It appears according to the archaic pattern without the proclitical adverb /mi-/ می, and is placed in front of the predicate of the content clause.

    Owing to metrical conformation, the modal verb is also placed after the predicate of the content clause:

    زِ هر جای کوته کنم دستِ دیو

    که من بود خواهم جهان را خدیو

    Ferdowsi (10th and 11th Century AD)

    که من لشکری کرد خواهم همی

    خروشی بر آورد خواهم همی

    Ferdowsi (10th and 11th Century AD)

  2. The predicate of the content clause appears in the form of infinitus (see 12•۱•d.). Infinitives can also be used in archaic idioms as an infinitus:

    خواهم شدن به می‌کده گریان و دادخواه

    که‌از دستِ غم خلاصِ من آن جا مگر شود

    Hafez (14th Century AD)

f. Indicative Pre-Past, Pre-Present and Pre-Future

Verb phrases in these “secondary tenses” refer to one of the following cases:

  • With stative lexical aspect, indicating a certain state, which has existed ever since a moment before the primary tense:

    او خیلی از تهدیدهایِ تو ترسیده بود.

    من همیشه خوبِ تو را خواسته‌ام.

  • With dynamic lexical aspect, indicating processes, which have ended a moment before the primary tense and have caused a modification, whose effect persists until the primary tense:

    باد پنجره را شکسته.

    من صندلی را رنگ زده‌ام.

In Indo-European languages, such Verb phrases normally consist of two constituents:

  1. The perfect participle.
  2. A Verb phrase with the meaning “to be” or “to have” as conjugating constituent generated in the tense subcategory of the “primary tense”.

    In Persian, Verb phrases with the meaning “to be” are used for this aim.

Accordingly, the following patterns appear:

  1. Indicative pre-past. In this case, the conjugating constituent appears in the indicative past imperfective from the past participle /bud/ بود (infinitive /budæn/ بودن):

    استادان در صفـتِ مجلسِ شراب و صفـتِ شراب و تهنیتِ عید و مدحِ پادشاهان سخنِ بسیار گفته بودند.

    Abolfazl Beyhaqi (10th and 11th Century AD)

    امیر خلوتی که کرده بود در راه، چیزی بیرون داده بود در این باب.

    Abolfazl Beyhaqi (10th and 11th Century AD)

    The following points are notable here:

    • Verb phrases in the indicative pre-past from following verbal roots appear with the pattern of indicative past imperfective:
      • The verbal root /bu/ (infinitives /budæn/ بودن and /bodæn/ بدن).
      • The verbal root /dɒʃ/ (infinitive /dɒʃtæn/ داشتن), with the meaning “to own” or “to esteem”.
    • The conjugating constituent can also be generated from the past participle /bod/ بد (infinitive /bodæn/ بدن) in archaic idioms:

      تهی نکرده بدم جامِ می هنوز از می

      که کرده بودم از خونِ دیده مالامال

      Zainabi (10th and 11th Century AD)

    • Owing to metrical confirmation, the conjugating constituent has also been placed in front of the perfect participle:

      نشانی که بد داده مادر مرا

      بدیدم، نشد دیده باور مرا

      Ferdowsi (10th and 11th Century AD)

  2. Indicative pre-present. Suppletive verbs are applied here as a conjugating constituents:

    گفتم: «گره نگشوده‌ام زآن طرّه تا من بوده‌ام»

    گفتا: «من‌ش فرموده‌ام تا با تو طرّاری کند»

    Hafez (14th Century AD)

    که: «ز نیستان تا مرا ببریده‌اند

    از نفیرم مرد و زن نالیده‌اند»

    Rumi (13th Century AD)

    باده‌یِ خاص خورده‌ای، نقلِ خلاص خورده‌ای

    بویِ شراب می‌زند، خربزه در دهان مکن!

    Rumi (13th Century AD)

    انگبین خواسته‌ایت.

    From the book “Ravnagh ol-Madjales”, collected by Omar Samarkandi (15th Century AD)

    کی توان او را فشردن یا زدن

    که چو شیشه گشته است او را بدن؟!

    Rumi (13th Century AD)

    در خراباتِ مغان ما نیز هم‌دستان شویم

    که‌این چُنین رفته‌ست /ræftæ-st/ در روزِ ازل تقدیرِ ما

    Hafez (14th Century AD)

    The suppletive verb /-æst/ است as conjugating constituent can be omitted:

    بزمی نکرده یار که حاضر نگشته غیر

    هرگز جدا نبود زِ دوزخ بهشتِ ما

    Rafie Lonbani (12th Century AD)

    نبوده مرا هیچ با تو عتیب

    مرا بی‌گنه کرده‌ای شیب و تیب

    Omara Marvzi (10th Century AD)

    In archaic idioms, the conjugated suppletive verb /-æst/ است can also be used as a conjugating constituent:

    به رنجی رسیده‌ستم /ræsidæ-stæm/ از خویش‌تن

    که بر من بگرید همه انجمن

    Ferdowsi (10th and 11th Century AD)

  3. Indicative pre-future. In this form, the conjugating constituent is used in the indicative future from the verbal root /bu/ (infinitive /budæn/ بودن):

    من پیش از رسیدنِ دیگران نهار خورده خواهم بود.

    On the other hand, because suppletive verbs can also be in the future (see above), they can also be applied as conjugating constituents in the syntax of verb phrases in the pre-future:

    تا هفته‌یِ دیگر حتماً جوابِ نامه‌یِ او به دست‌ت رسیده.


As the examples above demonstrare, the perfect participle is used in the negative form to negate such verb phrases. However, owing to metrical confirmation, negative conjugating constituent are also applied:

کس از من سیه‌نامه‌تر دیده نیست

که هیچ‌م فعالِ پسندیده نیست

Saadi (12th and 13th Century AD)

g. Indicative Post-Past and Post-Present

Verb phrases in these “secondary tenses” are always punctual and indicate that a coming action is foretold in the primary tense. The following forms exist in Persian:

  1. Indicative post-past:

    شاخه‌اش می‌خواست از سنگینی بشکند.

    بهایِ نفت داشت به سطحِ سالِ پیش می‌رسید.

  2. Indicative post-present:

    شاخه‌اش می‌خواهد از سنگینی بشکند.

    بهایِ نفت دارد به سطحِ سالِ پیش می‌رسد.

The examples above show that these forms did not exist in Persian primarily, and are realized first by means of compound verb phrases:

  • Subordination with content clause with a modal verb with the infinitive /xɒstæn/ خواستن (see 18•۲•e•b•c.).

    The modal verb is in the indicative imperfective, and in the tense subcategory of the “primary tense”.

    The predicate of the content clause is normally in the potential present, but in archaic idioms it could appear for post-past tense (like in the syntax of verb phrases in the future tense) in the form of infinitus (see 12•۱•d.):

    آن روز که بامداد سلطان به فتحِ خلیج بیرون خواستی شد، ده هزار مرد به مزد گرفتند.

    Nasir Khusraw (11th Century AD)

    سبـب زآن شنیدم که یعقوب را

    چو خواهست افتادن اندر بلا

    From the book “Joseph and Zuleika” of Shamsi (11th Century AD?)

    بر ایرانیان خواست آمد شکست

    که بی‌کار شدشان زِ پیکار دست

    Asadi Tusi (11th Century AD)

  • Subordination with content clause with a modal verb with the infinitive /dɒʃtæn/ داشتن in modern idioms (see 18•۲•e•b•d.).

    As these examples display, both constituents of the verb phrase are in the indicative imperfective, and in the tense subcategory of the “primary tense”.

In addition (mostly in colloquial speech), verb phrases which are originally and syntactically in the past tense are used in the post-present tense (by means of displacement of the temporal reference point):

آمدم!

بگیرش! افتاد!

ما برفتیم! تو دانیّ و دلِ غم‌خورِ ما!

بختِ بد تا به کجا می‌برد آبشخورِ ما!

Hafez (14th Century AD)

Leave a Reply